Memorandum – Derde Wereldraad Herentals

Inleiding

  1. Technologische evolutie, globalisering,… zorgen ervoor dat we in een mondiale wereld leven. De problemen in het Zuiden zijn niet enkel hun problemen maar ook de onze en omgekeerd. De armsten op deze aardkluit zijn de grootste slachtoffers. We zijn meer en meer verbonden met elkaar. Beslissingen die we hier nemen, hebben een invloed op de mensen in het Zuiden en hun leefomgeving. De problemen daar hebben een invloed op onze samenleving hier. Het is dus belangrijk bij elke beslissing die we nemen een mondiale bril op te zetten.
  2. We wensen onze waardering uit te spreken voor het beleid dat de lopende legislatuur van het college van burgemeester en schepenen en de gemeenteraad tot nu toe gevoerd heeft en nog voert op het domein van ontwikkelingssamenwerking. De betrokkenheid van de schepen van ontwikkelingssamenwerking wordt door de Derde Wereldraad van Herentals zeer gewaardeerd.
  3. De Derde Wereldraad verwacht daarom dat de voorheen geleverde inspanningen op dit gebied het minimale uitgangspunt zijn voor het beleid van de komende beleidsploeg. Sterker nog : dat de toekomstige bewindsploeg rekening zal houden met de verdieping en verbreding van het beleid.

I. Onze missie en visie

We willen in dit memorandum onze missie en visie formuleren omdat we deze basisfilosofie willen aanbieden als reflectiekader voor een lokaal beleid rond ontwikkelingssamenwerking.

Missie

We willen de Herentalse burgers bewust maken van hun verbondenheid met de wereld. Herentals moet verder evolueren als een mondiale, solidaire stad waarbij de burgers zich wereldburgers voelen die werken aan een duurzame wereld met een eerlijke Noord/Zuid-relatie.

Onze missie is om initiatieven die in dit verband genomen worden te stimuleren en te ondersteunen bij alle geledingen van de bevolking. We willen ook zelf de nodige initiatieven nemen.

In ’t bijzonder bestaat onze missie in het stimuleren en ondersteunen van het stadsbestuur om haar voorbeeldfunctie ernstig te nemen door de mondiale dimensie en de mondiale verantwoordelijkheid op te nemen in alle geledingen van het bestuur.

Visie

In onze visie op ontwikkelingssamenwerking willen we een aantal duidelijke accenten leggen :

  • De verbondenheid met het Zuiden staat centraal. Dit betekent op de eerste plaats dat mensen die verbondenheid moeten zien in hun dagdagelijks leven. Daar kunnen mensen keuzes maken die een positief effect kunnen hebben op de ontwikkeling van mensen in het Zuiden.
  • Verbondenheid zien we ook in de SDG’s: de link tussen de ‘Sustainable Development Goals’ (gestemd door de VN, september 2015) en ons dagelijks leven. Welke ‘targets’ kunnen wij in Herentals realiseren?
  • Verbondenheid uit zich ook in ontmoetingen. Die persoonlijke ontmoetingen tussen Herentalsenaren en mensen uit het Zuiden zijn een bron van solidariteit. Zo’n ontmoetingen kunnen een bewustzijnsbevorderende uitstraling hebben naar heel Herentals.
  • Alle geledingen van de bevolking moeten hierin betrokken worden en moet  men trachten te bereiken. Zeker bij jongeren moeten activiteiten gestimuleerd en ondersteund worden omdat zij nu eenmaal onze toekomst zijn.
  • In de ondersteuning van acties in het Zuiden moeten duidelijk criteria gehanteerd worden zodat het respect voor de lokale bevolking, de lokale handel en het ‘empowerment’ (zichzelf ontwikkelen) gegarandeerd worden.

Graag benadrukken we de laatste alinea bij de missie: we verwachten van het toekomstige beleid dat het haar voorbeeldfunctie ernstig neemt. Concreet bedoelen we hier ook mee dat in alle stadsdiensten het personeel gestimuleerd wordt via bijscholingen, acties,… om de mondiale reflex te maken. Bij de aanwerving van nieuwe krachten moeten deze verwachtingen ook aan hen duidelijk geformuleerd worden. Zo kunnen we de mondiale bril verankeren in het beleid.

II. Herentals Fairtradegemeente

Sinds 10 oktober 2008 is Herentals een fairtradegemeente. De stad heeft al veel langer initiatief genomen om op de stadsdiensten en tijdens recepties principieel te kiezen voor fairtrade. De trekkersgroep neemt zich voor verder initiatieven te nemen om de fairtradegedachte te doen groeien in Herentals.

Van het nieuwe bestuur verwachten we dat ze de 6 criteria van de fairtradegemeente blijft ondersteunen :

1. het lokale bestuur : moet een resolutie goedkeuren die fairtrade steunt en fairtradeproducten aan te kopen voor vergaderingen.

De gemeenteraad keurde reeds 10 jaar geleden (op 26/8/2008) een resolutie goed waarin ze verklaart zich te binden tot volgende verplichtingen : koffie, thee, fruitsap en wijn dat geschonken wordt in het gemeentehuis dragen een fairtradelabel dat garandeert dat ze van eerlijke handel zijn. Aan de leveranciers van werkkledij van het gemeentepersoneel wordt geëist dat ze een verklaring ondertekenen dat het over eerlijke kleding gaat. De stad heeft een ethische belegging en voor het gebruik van tropisch hardhout wordt steeds een FSC-label gevraagd.

2. winkels en horeca

Stimuleren om FT-producten aan te bieden in winkels en horeca. Dit hangt natuurlijk samen met de vraag van de consument. Inzetten op bewustmaking én het aanbod in winkels en horeca gaan hand in hand.

3. bedrijven, organisaties en scholen

Fairtradeproducten die gebruikt worden door lokale bedrijven en organisaties,scholen, verenigingen, … Hierin scoren we zeer goed maar moeten we blijven stimuleren. Onze fairtrade-ambassadeurs (’t Werk, De Kijfelaar, De Brink en de Saffraanboerderij) zijn hierin échte voortrekkers. Zeker ook onze fairtrade-straat (de Ernest Claesstraat)!

4. media-aandacht voor de campagne : artikels in stadskrant, lokaal     nieuws, facebookpagina ‘Herentals mondiaal’…

5. trekkersgroep komt regelmatig samen. Vaak in het dorpshuis van Noorderwijk.

6. duurzame productie en consumptie : niet alleen het gebruik van

fairtradeproducten moet gepromoot worden maar ook producten uit eigen streek. Dit kan door een initiatief op te starten dat duurzaam consumeren en produceren thuis, op de werkvloer en openbare plaatsen aanmoedigt : vb. Voedselteams, biofruit op school, thuisverkoop bij boeren… We gaan voor 100% fairtrade bij de stadsdiensten. Daarom moeten er acties en vormingen komen om het belang ervan bij het personeel te duiden en hen te sensibiliseren. Het 6de criterium moet hierbij zeker benadrukt worden. Het bestaan en de werking van de ‘korte keten’ (b.v. onze voedselteams) mag versterkt worden. De trekkersgroep heeft ter ondersteuning van het schepencollege schematisch een aantal criteria geformuleerd waaraan producten moeten voldoen die door de stadsdiensten worden aangeboden. Hierover willen we steeds advies geven! Elke dienst moet creatief denken om de fairtradelink te leggen.

III. Herentals’ klimaatbeleid

In de Noord/Zuid-problematiek weten we dat niet enkel een Zuidwerking belangrijk is maar ook een Noordwerking. Klimaatverandering is daar een erg actueel voorbeeld van. Het is een probleem dat ook lokaal een geïntegreerde en concrete aanpak vereist. Daarom :

  • We streven ernaar dat Herentals klimaatneutraal is.
  • De burgemeestersconvenant biedt een klimaatstappenplan aan dat ernstig moet genomen worden.
  • Er wordt op de eerste plaats gefocust op vergroening van de mobiliteit, de daling van energiegebruik in gemeentelijke gebouwen én investeren in groene energie.
  • Een projectteam zal dit stappenplan moeten bewaken.
  • Om dit Herentals’ klimaatbeleid te versterken moet eenzelfde visie uitgaan van de schepenen en diensten van mobiliteit, milieu én internationale samenwerking.
  • Verschillende adviesraden (milieuraad!) kunnen hierin samenwerken en gezamenlijke voorstellen formuleren.

IV. Herentals Gastvrije Gemeente

Er zijn 110 verschillende nationaliteiten in onze stad. Hoe gaan we hiermee om ? De meesten zijn natuurlijk geen asielzoekers of vluchtelingen. Als DWH vinden we gastvrijheid en ontmoetingen erg belangrijk. We merken dat er maatschappelijk gezien een verharding is in de houding tegenover vluchtelingen. Daarom ons streven naar een “Gastvrije Gemeente”.

Een Gastvrije Gemeente is…

  • Een gemeente die asielzoekers en vluchtelingen warm onthaalt. Ze zijn nieuw in de gemeente. Ze spreken de taal nog niet goed en vinden figuurlijk maar vaak ook letterlijk de weg niet. Het Lokaal Opvang Initiatief (LOI) maakt vluchtelingen wegwijs in de gemeente.
  • Een gemeente waar enthousiaste vrijwilligers asielzoekers en vluchtelingen een warm welkom geven. Deze vluchtelingen moeten vaak alleen hun leven opnieuw opbouwen en nieuwe vrienden zijn dan een grote hulp. Waar mogelijk ondersteunt onze gemeente deze vrijwilligersgroepen logistiek of financieel. In Herentals doet deN babbelhoek heel knap werk. Tijdens onze 11.11.11-actie werken we samen.
  • Een gemeente die met het LOI opvang voor asielzoekers organiseert tijdens hun asielprocedure. 
  • Een gemeente die met een goed werkend LOI jaarlijks een ontmoetingsfeest organiseert. In 2018 zal dit voor de 20ste maal zijn!
  • Een gemeente die vluchtelingen helpt om een woning te vinden. Als een asielzoeker erkend wordt als vluchteling start zijn nieuwe leven in de gemeente. Een betaalbare woning vinden is niet altijd evident. 
  • Een gemeente die haar inwoners vraagt gastvrij te zijn voor asielzoekers en vluchtelingen. Door te vertellen dat mensen niet vluchten uit vrije wil, maar voor oorlog, geweld en vervolging. De gemeente kan infoavonden organiseren, aandacht besteden aan asielzoekers en vluchtelingen,…
  • Een gemeente waar ook scholen, bedrijven, jeugdbewegingen en andere organisaties zich inzetten voor asielzoekers en vluchtelingen. Zo kunnen gemeenten scholen aanmoedigen om vanuit hun GOK-beleid (Gelijke Onderwijs Kansen) bijles Nederlands te geven en/of ontmoetingen te organiseren. Bedrijven stimuleren om hun vacatures open te stellen voor erkende vluchtelingen. En jeugdbewegingen aanzetten om vluchtelingenkinderen mee te laten spelen.

V. Herentals voorziet de mensen en de middelen

  • We vragen dat er in de beleidsnota een garantie is voor continuïteit en het verder uitbouwen van onze visie in concrete projecten.
  • “Wereldtals” is hiervan een concrete realisatie. De waarden “respect, verbondenheid en diversiteit” passen volledig in onze basisfilosofie. We willen dit graag verder uitwerken. Dit vraagt de nodige logistieke en financiële ondersteuning.
  • Ook de samenwerking met Mooov in ‘Cine Horizon’ zetten we graag verder.
  • Verder zullen we de 11.11.11-actie in Herentals coördineren. We rekenen op een blijvende ondersteuning vanuit het beleid.
  • Hierbij waarderen we dat de opbrengst van de verkoop van afgevoerde boeken van de BIB ten voordele is van 11.11.11. We willen dit zeker zo behouden !
  • In de beleidsnota zien we graag dat de budgettaire inspanningen bevestigd worden met een groeipad dat leidt naar de norm van 0,7%.
  • Het is noodzakelijk dat binnen de dienst ontwikkelingssamenwerking minstens 4/5de equivalent ambtenaar wordt aangesteld voor de realisatie van het Noord/Zuid-beleid én dat er een schepen van ontwikkelingssamenwerking is.
  • Jaarlijks bespreken we in de DWH de toekenning van subsidies vanuit onze basisfilosofie. Dit voor Zuid- én Noordwerking, lokale én nationale organisaties, 4de pijlers, ontwikkelingshelpers, ontmoetingsfeest voor anderstaligen,…
  • De DWH heeft een intern reglement met criteria om éénmalige subsidiëringen al dan niet toe te kennen.
  • We weten dat er in Herentals verschillende organisaties zijn die behoren tot de zgn 4de pijlerbeweging. We trachten hen te leren kennen en eventueel te ondersteunen.
  • Indien Herentals subsidies wil geven voor noodhulp (tsunami, aardbeving, grote droogte, …) vragen we dat dit geld niet van het budget ‘ontwikkelingssamenwerking’ komt.

VI. Herentals zet haar schouders onder inspraak en participatie

  • Als DWH willen we de verschillende actoren i.v.m. ontwikkelingssamenwerking vertegenwoordigen. Als adviesraad willen we zo inspraak verzekeren en vanuit het werkveld adviezen geven en participeren in een degelijk Noord/Zuid-beleid.
  • We verwachten daarom een blijvende ondersteuning van het beleid én een systematische vraag om advies bij beslissingen die een mondiale impact hebben. Dit is nog zeker een werkpunt voor een toekomstig beleid.
  • Uit de inspraakvergaderingen rond de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) blijkt dat er 5 prioriteiten zijn die extra aandacht verdienen: verkeer, ruimte, armoede, gemeenschapsgevoel en globalisering. De laatste 3 hebben een onmiddellijke link met de dienst ontwikkelingssamenwerking. Maar ook verkeer en ruimte hebben linken met de SDG’s en vragen een plaatselijke vertaling van deze internationale VN-doelen. Het verslag hiervan vind je in bijlage.

Tenslotte…

Hopen we zo een beleidsploeg te mogen ontmoeten die beleid voert met een mondiale bril op en dus het ‘lokaal handelen’ wil koppelen aan ‘een globaal denken’. We zijn steeds bereid tot verder gesprek…

Bijlage : Resultaat inspraakvergadering over SDG’s en Herentals

Tijdens het voorjaar van 2018 hebben we vanuit de Derde Wereldraad en de Dienst Internationale Samenwerking van stad Herentals vrijwilligers uitgenodigd voor een denkoefening over de Sustainable Development Goals (De Duurzame Ontwikkelingsdoelen). In september 2015 ondertekende België de Agenda 2030, de ambitieuze duurzaamheidsagenda van de Verenigde Naties. Het zijn 17 concrete doelstellingen om te komen tot een meer duurzame, rechtvaardige en vreedzame wereld tegen 2030: een “kompas voor de komende 15 jaar” (Premier Michel).

Onze werkwijze:

We zijn vertrokken vanuit de macrotrends. Welke internationale, mondiale thema’s raken ons en vragen echt wel prioriteit voor de volgende jaren? Daarna hebben we die ‘lokaal’ vertaald. Wat is het effect op Herentals? Hoe uit zich dit in Herentals? Vanuit de veelheid van thema’s en lokale initiatieven, zijn we uiteindelijk gekomen tot 5 prioriteiten: verkeer, armoede, ruimte, gemeenschapsgevoel en globalisering.

Telkens bespraken we de verwezenlijkingen en de mogelijkheden. Het werden 2 boeiende, leerrijke vergaderingen. De aanwezigen vonden dat deze oefening vanuit het ‘globale’ naar het ‘lokale’ meer mocht gebeuren voor een breder publiek. Hieronder sommen we per prioriteit een aantal verwezenlijkingen én mogelijkheden op die ter sprake kwamen.

Verkeer

verwezenlijkingen:

  • Éénrichtingsstraten
  • Snelheidsdrempels
  • Fiets-o-strade Herentals – Aarschot
  • Winkelwandelstraat : periodiek
  • Doorgaand verkeer markt ontmoedigen: tijdelijk
  • Opstellen nieuw mobiliteitsplan: inspraak burgers
  • Agenten tbv fietsers
  • Teststrook voor fietsers zonder kasseien
  • Bluebikes: stad komt financieel tussen
  • Inventariseren trage wegen
  • Meer fietsrekken

mogelijkheden:

  • Fietsstraten
  • Conflictvrije kruispunten; duidelijkheid voor fietsers
  • Vrachtverkeer tussen bepaalde tijdsslots
  • Bussen buiten het centrum
  • Electrische shuttle naar station
  • Auto’s ontmoedigen / verbieden in het centrum
  • Fietsvriendelijke markt
  • Meer controle op verkeerd parkeren en te hoge snelheid
  • Duidelijkheid in centrum en rond scholen : zone 30 én controle

Armoede

verwezenlijkingen:

  • Voedselbank
  • CAW
  • OCMW: sociale kruidenier, de Cirkel,
  • Dorpel en Fakkel: ontmoeting, 2de handswinkel, cursussen
  • Lees- en schrijfgroepen
  • Armoede-overleg: thema’s op tafel gooien
  • Sociaal Verhuur kantoor
  • Buddywerking
  • Grote inzet op sociale woningen

mogelijkheden:

  • Inzetten op straathoekwerkers
  • Grote projecten: ook sociale woningen voorzien
  • Mensen in sociale woningen leren “kennen”
  • Systeem van sociale tarieven zonder dat het opvalt (verhoogde tegemoetkoming)

Ruimte

verwezenlijkingen:

  • Omgevingsvergunning
  • Openbaar onderzoek
  • Begijnhofpark
  • Park
  • Speelbos
  • Kruisberg
  • Jeugdlokalen

mogelijkheden:

  • Grote verkaveling: bewaken of er voldoende groen wordt voorzien
  • Tuin van het klooster van de zusters franciscanessen openstellen
  • Onderhoud van groene ruimtes
  • Autoluwe straten
  • Meter/peter bloembakken
  • Promotie tegeltuintjes
  • Co-housing
  • Stadsvernieuwing promoten
  • Greesbos

Gemeenschapsgevoel

verwezenlijkingen:

  • Seniorenwerking
  • Verenigingsleven
  • Subsidies
  • Speelstraten
  • Jubilarissen vieren
  • Straatfeesten
  • Nieuwkomers ontvangen
  • Ontmoetingsfeest
  • Dine with us

mogelijkheden:

  • Symbolisch blijven betrekken van de deelgemeenten
  • Openheid
  • Zalen van verschillende grootte om evenementen te organiseren
  • Buurtbemiddelaars
  • Straathoekwerkers
  • Multiculturele markt op de Grote Markt

Globalisering

verwezenlijkingen:

  • Voedselteams
  • Kringkruidenier
  • Bioboerderij
  • Fairtradegemeente
  • Streekproductenmarktje
  • Wereldwinkel
  • Kringwinkel

mogelijkheden:

  • Korte keten promoten en uitbreiden
  • Sensibiliseringsacties over globaal denken en lokaal handelen

Armoede, Gemeenschapsgevoel en globalisering hebben een onmiddellijke link met de dienst ontwikkelingssamenwerking. Maar ook verkeer en ruimte hebben linken met de SDG’s en vragen een plaatselijke vertaling van deze internationale VN-doelen. Vele uitdagingen waarvan we verwachten dat een lokaal beleid ze opneemt in het bestuursplan. Wij willen in ieder geval hierover blijven denken en adviseren.